UNAU KAN SI NAK HI PHILH LO IN..

UNAU KAN SI NAK HI PHILH LO IN..

    Kan Bible thiang chung von zoh ah Genesis 42:1-2 ah fiang te in aa tial, “Jacob nih Izipt ram ah rawl a um ti kha a theih tikah a fapa le kha a thawh hna i, “Zeicahdah zeihmanh tuah loin hi ka ah hin nan dir ko. Izipt ram ah rawl a um ti kha ka theih; cu ka ah cun vung kal u law mangtam in kan thih nak hnga lo vung kan cawk piak uh a ti.”   Cun Genesis cauk chung thiamthiam ah 47:12 ah “Joseph nih cun a pa le a unau pawl le a pa inchungkhar chung mi vialte kha a hniang bik tiangin rawl a pek hna”  tiah kan Bible nih cawnpiaknak a kan pek.

    Tulio i Laimi Social Nertworking a hmang mi lakah thawngpang a leng ngai mi pakhat cu Sangau-I YLA hna nih Khawchhak lei phurh ding mi Fang Bag 27 hrawng an tlaih timi thawngpang hi a si. “Sangau-I YLA a tanh mi le a tanh lomi karlak ah fakpi in i el nak a chuak, Mizoram Facebook Group ngan cem a si mi Special Report member Nuaikhat nak tam um nak le Lawngtlai Future Group hna le Laimi um nak Group paoh paoh ah cun hi biatung hi an chuahpi cio, Hibantuk thawngpang nih a kan den tikah tlangtlatu si ding in ka dirhmun kan chungkhar sining nih a tlinh in ka thei lo nain Miphun pakhat unau thisen khat kan si nak ka ruah ah chim loin ka um kho lo.

    UNO tengnge pakhat a si mi UNHCR nih hlatthlainak a tuah mi ah Asia ram pawl ah Burma hi cozah tha lo bik pawl ah aa tel Cu Burma ram chung ah cun Chin State (Lairam) hi rethei le harsa bik ram hnufual bik ram ah a chiah, Cozah nih bawmhnak pakhat hmanh a pe hna lo Ramdang nih bawmhnak an  pek timh mi hmanh a phih tawn 2007 Mangtam ah rawl ei ding ngeilo le rawl ei ding zalh timh nak ah a nun a hlo mi hi mi 7 an tling. Tu cun Burma ram zawng aa thleng cuahmah ve cang i thil sining zawng a hlan nak cun ai dang deuh cang dingah ruah a si nain Cakei nih a tial ai thleng bal lo anti tawn bang Burma Cozah hi aa thleng kho tak tak hnga dek maw? a truan a muang ko.

    Hibantuk thawngpang nih a kan den tikah kai zumh lo nain comment an von tuah cio tikah biafak pipi in an i let cang hna, ka lung a tha lo ngai Sangau-I kan si i kan khua sining le umtuning cu fiang tein kan theih ve phung a si i, sangau-I hi sang/veng pahnih ah then a si i cu hna cu Zion(Bawi) veng le Ramhlunveng tiah then a si. kan YLA hruaitu le hna zawng kan u le kan pale an si hna cutikah Sangau-I i kan YLA President a tuan lio mi Sang Tawi cu rianrang in Phone ka chawnh i a mah nih fiang tein a ka chimh than an Secretary Ram Tin Uk bel fa hmasa bik a chuah lio a si caah kan i chaon manh lo an ka ti mi cu an chim ning tein tial kai zuam lai “YLA President Sang Tawi chim ning in : “Kha hlan ah Congress thalai pawl hna nih kan sangau Inspector nih hin Sangau fang kan har tuk lio zawng ah khawchhak lei mi sinah khuami nghalh loin a man nak fak in fang a zawrh tawn hna e tiah an kan chim, cubantuk thil tha lo a tuah mi cu inquiry la tuah hnik uh an kan ti caah kan vehvat tawn Minister sinah transfer tiang in kan rak hal nain fiangtein a sualnak kan tlaih lo caah kan i let than, khawchhak kan unau hna nih cun fang bag cu an cawk i kan hmuh nghan zawngah an i kai pi lengmang ko, bag khat bag hnih heiti hna tham cu rawl an har kanti i kan ngaihthiam ko hna, Sialam nu Bawrte tu kha cu a mah hrim hrim nih lih an kan chim cun bag tlawmte lawng silo in bag tampi a si tikah Inspector nih khuami nghalh lo in fang hi a man nak fak in a zawrh hlah maw tiah kan dan cun  amah bawrte nih Darzokai tipi ah ka cawk mi a si e an kan ti, cutikah mi pahnih Darzokai tipi ah cun kan thlah hna i an va fianh tikah lih a chim ti kha kan theih, Lih a chim ti kan theih tikah Sangau i fang bag a cawk nak a man nak fak in a cawk nak vialte ah kan khirh dih than hna cun Bag 7 a ngeitu kan thei kho tilo i a chim khawh tilo caah a lanhpi khawchhak lei ah, Fang bag kan khirh mi man vialte cu a mah sin ah a tangka in pek than a si ko. chhuh silo in khirh than tu a si deuh cun lih a chim ruangah Darzokai tipi i tlangval bike i an kal nak Petrol man cu kan pek ter ve”  tiah fiang tein a ka chim. khawchhak lei phurh ding a si vang i tlaih si lo in, Inspector nih thil diklo a tuah sual hlah maw tiah tlaih mi a si..

    An chim mi hi a hman lai tiah ka zumh Sangau rawl kan har kanti ko bu in Inspector nih a man nak fak in phung ning loin fang a zuar sual hlah maw thil diklo a um sual hnga maw tiah an dotthlat ve mi hi a tuah ding mi hrim hrim a si, cun a rak zuar sual ah cun mipi covo a si caah mipi nih an co ding mi fangfak pengdang or circle dang sinah zuar cu phung lo a si caah an dan mi zawng hi a phung a si ko, Sangau um mi kan si i, Sangau khua rawl damh a har zia le Sangau khua ti a har zia pawl hna khi kan theih ve dih mi a si ko, Fangfak cawk ding ngaihtuah i Kan nu le kan pa an buai khi kan theihthiam ve tuk, a mah belte cu ruahchih ding pakhat kan ngei Sangau hi inn 1100 hrawng kan si ve cang mipi zawng kan tam ngai ve cang Lawngtlai District lebang ah cun khua ngan cem pahnih nak kan si cubantuk district pakhat khuapi pahnih nak si ve ko buin rawl kan har ti kan har kanti lengmang mi hi cu kan mah khuami hna mawh a si ve pakhat cu awh, Mizoram cu Democracy cozah tang ah a um mi kan si i Kan Covo(Rights) le Tuah ding mi(Duty) zawng fakpi in a aupi kho mi kan si, Fang kan har kan ti ah cun Supply ministry sinah kalpi ding a si ko, Ti kan har kan ti ah cun PHE department sinah kal pi ding a si ko lo maw, ziah a mipi le rawl ei ding khim te in a pe kho lo ding mi Cozah cu kan thim i Me kan pek?  Rawl a har ah cun khuanu khuapa nih Food and Civil Supply Ministry sinah harnak kan ton mi vialte tlunh sehlaw Cozah nih cubantuk kan harnak pawl thil dik lo a um mi pawl cu a hlatthlai ding tu a si tiah ka ruah.

    Sangau-I nih Bawrte Fang Bag 29 an tlaih piak i a cawknak hna sinah an khirh than hna tikah an dik loh kati lo Sangau khua rawl a har tuk lio i kha ti zat zat Fang bag khawchak lei i phurh ding kha an hmu kho lo i an dan a si ko, a mahbelte ka ihnak tintling cungah zantim khawmang tiang ka ruah than lengmang mi cu Sangau ah rawl a har kanti i Sialam nu Fang bag 29 kan dan mi nak hin thla khat chungah Zu thlor le Zu chuan nak i kan hman mi Fangfak bag hi a tam deuh tiah ka ruah Sangau ah Fang a har kan ti le Zu thlor nak ding Fang cu a um lengmang ko, Sangau ah Ti a har kanti le Zu din ding cu a um lengmang ko kan mah hi kan i zoh than a herh tuk ti in ka hmuh. Pathian nih hin rawl ei ding ngei loin a um mi hna caah an phurh mi Fang bag 29 Burma i kal pi ding maw a huat deuh hnga, Zu thlor nak ding i tiva taw lei i an phurh mi Fang bag hme?.

    Ramri pel i phung ning lo i Supply thil (Fang Bag, Khawnvarti, Petrol) phurh hi cozah nih a siang lo kan dan mi zawng hi a awm ngai ko, Sangau ah rawl kan har kan ti Aizawl ah hitluk Fangfak ei cawk lo a um ko lio ah hin ziahthla Sangau ah rawl a har Mizoram cozah nih hin an kan ngaihthah bik vang maw a si sangau ah cun rawl kan har bik. a si lo ah Mizoram Food and Civil supply ministry sinah Sangau rawl kan har nak cu vawikhat tal kan chim cang hna maw si lo ah kan MLA le kan ram hruaitu hna sinah kan chim cang hna maw, Sangau khua ah hin mizoram Minister tampi le Chief Minister le kan ai awh MLA hna zawng vawi tampi an rak phan cang Khuanu khuapa hna lakah Sangau rawl kan har nak le Sangau ti kan har nak hna Khelmual tha le Community hall tha hna kan mamawh nasat zia a chim mi nakin kan mah pumpak hlawknak ding ca i a chim mi upa kan tam deuh. a ruh lang in von chim ah cun Sangau khua hrang that nak ding khelmual tha le Community hall tha le Rawl kan har nak kong Minister sin i a chim mi nakin Contract kan hmuh khawhnak ding in mah hrang i ai chim mi kan tam deuh kati duhnak a si.

    Vawikhat cu NGO pakhat hruainak in Saikhumphai khua nih duah khang an tong an khua inn vialte an khangh piak hna, khabantuk palhnak kha Laimi nih kan tuah ve ding a si lo, Kan unau hna hrangah harnak kan tuah ding a si lo. kan unau hna bawmtu le zohkhenhtu kan si khawh kha kan i zuam ding tu a si. Sangau-Pangkhua le Thau-sialam karlak a luang mi Tipi nih hin an kan then awk a si lo, India le Burma le Vawleicungpi nih International Boundary a si an kan ti piak zawngah kan mah Laimi nih cun “a si lo kan mah duhtlin nak tel lo in nan kan thenthiak i kan mah lungtlinnak um loin ramri nan siam mi a si caah kan in pawm pi khaw hna loh” tiah kan leh hna ding tu a si. Laimi unau thisen khat hi Boundary phuahcawp Artificial Boundary nih an kan then awk a si lo kan pumsa cu an kan then khawh ko lai nain kan thinlung cu an then kho lai lo. Hibantukin Fang bag dan a si tikah hin YMA nawl hlah maw an i cawn ti a fawi te YLA cu mi bawmh a thiam mi, bawmh a herh mi a bawmchantu le Pathian a tih mi buu kan si, YMA bantukin mah unau a hnawtchuaktu le mah unau khua a khang tu kan si lo, kan si bal fawn lai lo, unau le rawl ei ding a chut tu si loin a pe tu ding kan si kha kan i fiang ko lo maw.

    Khawika hmun ah hmanh um ning law zei dirhmun paoh ah dir usih khawchak lei Laimi he unau kan si nak hi philh hlah uh, Pathian nih na unau le kha va daw hna uh a ti, a kan cawnpiak bantuk tein khawchak lei kan unau hi daw hna usih an mah zawng nih an kan dawt ve bantukin, “i daw te le i rem tein um uh mi nih an in tihzah hna lai” tiah kapi nih a kan cawnpiak theu, Laimi unau hna zawng i daw te le i rem tein kan um ah cun Miphun dang nih an kan tihzah lai i an kan upat ko lai, cubantukin kan um lo in Pakhat le pakhat khaw khat le khaw khat kan i huat i kan i rem lo ah cun miphun dang nih fawi tein an kan tei lai i an kan nehsawh ko lai. Mizo kan unau pawl nih hin khawchak lei kan unau Laimi pawl hi an nehsawh ngai hna ngapih ti tiang hna in an auh hna lio ah kan mah chinchap nih kan nehsawh hna ah cun a si kho lai lo, mi phun dang nih na nehsawh hna lio zawngah kan nih Khawthlang Laimi tu nih cun kan upat hna i kan dawt hna ding a si.

    Cun Sangau khua ah hin kan fat lio te tangin rawl kan har kan ti lengmang cang, Mizoram nih hin kumkhat tluanchuak hmanh kan i za ding in rawl an kan pe rih lo, kan fat deuh lio furpi vawikhat lebang cu ruah tamtuk in a sur Lam a rawk lei a min Sangau ah Fang a tlung kho tilo vansang in an rak um kan nih cu kan fa deuh tuk rih i a harnak tak tak kan rak theithiam lo nain tu hnu ka ruah ah hin rawl a rak har zia kha ka theihthiam ve than. cu cu pakhat Sangau i rawl a tam ve lio hmanh ah hin rawl cawknak a har than rih mi kan um hawi, khawdang i developement tam tuk a tlun lio ah kan Sangau khua hitluk kan hnufual rih mi hnu i kan um rih mi hi cu fakpi  in ruah than kan hau.

    Kei cu Sangau i rawl a har chan hi sialam le khawchak lei i rawl an phurh vangah ka puh loh, Food and Civil Supply minister le kan bialtu MLA pinah sangau khua i a um mi Fang lei hotu pawl ka mawhpuh deuh hna, Sangau Kudam(Godown) i fang a tlawm ah cun a ran khawhchung in Fang an von phurh ding a si, Lam a chiat ah cun Helicopter in an von chiah ding a si ko, Democracy sorkar timi reng reng ah Mipi cozah a si bantukin Cozah nih a mipi le a ngaih pawimawh hmasak bik ding a si, a mipi le rawl har le ti hal in a chiah hna ah cun “kan tlinh loh e kan ngaithiam uh tiin an ban ngam ding a si” Cun mipi hna zawng nih kan duty kan hngalh i cozah nawl kan zulh ding a si ve. nain kan chim cia bang Laimi thisen chuakkhat kan si nak hi Artificial boundary (Ramri lem) nih hin an kan then awk a si lo. Rawl kan har a si ah cun Khuanu khuapa kan hruaitu hna nih Lehkha siam in Minister le kan bialtu MLA sinah kan harnak kha fiangte in tial in kua hna seh a si lo ah kal hnawh hna seh cubantuk kan tuah ah cun kan harnak tam deuh cu a fel ko lai tiah ka zumh.

    Lai Journalist hna sinah kan nawl duh mi hna cu thawngpang bultan tuk mi half information hi rak kan thanh ti hlah u law tiah kan nawl hna, half information nih a kan hrawh khawh zia cu Iraq war a chuah nak hramthawk kan zoh ah kan hmuh US spy pakhat nih thawngpang diklo US cozah sin a thanh ca ah Iraq cu buainak fakpi  a tong, cu ve bantuk in thawngpang fianglo tuk nan kan than caah hiti Laimi unau kan i hmuh sakhi nak ruang hi a si.  A dongh nak bik ah ka chim duh mi cu, Unau kan si nak hi philh loin i daw hna u sih law tiah kan sawm hna,  Khawchak lei i Fang zuar le phurh hi India dan nih a sian lo zawngah Lai dan le kan Christian dan ah cun “Na unau nih ei ding a ngeih lo ah cun then ve, na unau cu bawmh a herh ah cun bawmchan” ti kan ngei ti kha philh hna hlah usih.